اتفاقی جنجالی برای بانوان ورزشکار ایرانی

محرومیت از ورزشکاران زن و مربیان مرد یکی از چالش های بزرگ پیش روی ورزش بانوان ایران پس از انقلاب است. از زمانی که ورزش کشور در قالب سازمان تربیت بدنی فعال بود تا امروز که با وزارتخانه همکاری می کند همیشه مخالفت هایی وجود داشته که ورزشکاران زن زیر نظر مربیان مرد آموزش نبینند. اما شورای عالی انقلاب فرهنگی از ابتدا وارد این موضوع شد و مصوبه ای صادر کرد که به صراحت ممنوعیت را قانونی کرد. این فرمان با عنوان «توسعه حجاب و عفاف» به تمامی دستگاه های دولتی در هر حوزه ابلاغ شده و همگان ملزم به اجرای آن هستند. در مورد تجهیزات ورزشی، قاعده این است که مربیان تیم های ملی ورزش باید خانم باشند و آقایان نمی توانند در هیچ رشته ای، چه در سالن و چه در فضای باز، مربی بانوان باشند.

شورای عالی انقلاب فرهنگی اما چهار دهه است که بر اجرای این قانون تاکید دارد که متولیان ورزش در اجرای شفاف آن کوتاهی کرده اند. چرا که تعداد مربیان زن حرفه ای در بازی های قهرمانی آنقدر کم است که شاید تعدادشان به اندازه انگشتان یک دست هم نباشد. در تمام این سال ها وضعیت ورزش بانوان به گونه ای بوده که فدراسیون های ورزشی مجبور بوده اند از مربیان مرد به عنوان مشاور فنی در تیم های ملی استفاده کنند و همواره از وجود آنها بهره برده اند.

اگرچه در سال های اخیر و همچنین پیشرفت ورزشکاران زن در جهان و عرصه آسیا، تعداد قابل توجهی مربی ورزشی در این زمینه آموزش دیده اند، اما توجه به این نکته ضروری است که این زنان از سطح حرفه ای فاصله زیادی دارند. خیلی دور فقدان تجربه بین المللی؛ بنابراین تنها راه حل وزارت ورزش ادامه استفاده از دانش مربیان مرد، رعایت استانداردها و چارچوب ها و اعزام آنها به آموزش با مربیان زن به عنوان سرپرست مرکزی بود.

جالب اینجاست که در برخی رشته ها ورزش ملی به قدری بسته است که هیچ مربی زن درجه دو یا سومی وجود ندارد که بخواهد هدایت یک بازیکن را بر عهده بگیرد یا زیر نظر مربیان مرد تجربه کسب کند. نمونه بارز آن را می توان در رشته دو و میدانی دید. جایی که به لطف قهرمانان سابق مرد این رشته، دوومیدانی فعلی بانوان ایران توانسته به قد خوبی برسد. دو سه سالی می شود که این مربیان جوان با مربیگری در مواد مختلف، پتانسیل های نسل جدید و نوظهور ورزش مادر را برجسته کرده اند. استعدادی که بدون شک به کمک آن می تواند در آینده کار بزرگی انجام دهد. اما با وجود این اتفاقات امیدوارکننده، فدراسیون دوومیدانی مربیان مرد را از همکاری با ورزشکاران زن منع کرده است. دلیل این محرومیت نیز مربوط به قانون عدم حضور مربیان مرد با بازیکنان زن است. فدراسیون اخیرا با نصب بنری در مجموعه ورزشی آفتاب انگلیسی تهران که به ورزش دو و میدانی اختصاص دارد، تمرین ورزشکاران زن با مربیان مرد را ممنوع کرد.

هنوز مشخص نیست وی پس از ترک این سمت چه خواهد کرد و از سوی وزارت ورزش به وی اطلاع داده شده است. با این حال واضح است که بیش از 90 درصد فعالیت های ورزشی بانوان در کشور زیر نظر مربیان مرد است و مسئولان وزارتخانه در بیشتر موارد به دنبال همکاری با تیم های بانوان با رعایت موازین اسلامی بوده اند.
از دو روز گذشته فدراسیون دوومیدانی مربیان مرد را از ورود به پیست خورشید منع کرده است و همچنین میزی برای تمرین ورزشکاران در این ورزشگاه تعبیه شده است. اما زنان از ساعت 14 صبح و مردان از ساعت 14 تا 20 در همان روزها حق ورزش دارند. در روزهای فردی، این ساعت آموزشی معکوس خواهد شد. یعنی اول مرد و بعد زن.

به گفته چند دونده که روز گذشته با «شرق» تماس گرفت، نمایندگان فدراسیون دوومیدانی در ورزشگاه آفتاب انگلب حضور داشتند و طبق برنامه ورود و خروج زنان و مردان را کنترل کردند. حسین شایان قهرمان اسبق پرش ارتفاع مردان ایران یکی از مربیانی است که در حال حاضر در رشته دوومیدانی بانوان مربیگری می کند. او که دیروز توسط نیروهای امنیتی از ورود به خورشید انقلاب ممانعت به عمل آمد، به «شرق» گفت: «تا زمانی که زیرساخت های لازم برای ورزش بانوان را نداشته باشیم، نمی توانیم ورزش بانوان را از ورزش مردانه جدا کنیم. بحث فقط این نیست که ما یک مربی خانم تربیت کرده ایم و او مدرک دارد، بلکه مربی باید به رشته نگاه کند و تجربه کسب کند. تعداد مربیان پرش در ایران بسیار کم است. یا مثلا در رشته پرتاب در ایران مربی نداریم. بعد از این همه سال دوومیدانی بانوان متزلزل شده اما حالا قطعی شده است. فدراسیون ها و مربیان قبلی برای ساختن نسل جدیدی از دوومیدانی بانوان تلاش زیادی کرده اند. برای اولین بار پس از سال ها تیمی را به مسابقات قهرمانی نوجوانان آسیا اعزام کردیم و دختران و پسران ما به همین تعداد مدال کسب کردند. این نشان می دهد که برای رسیدن به این نتایج کار انجام شده است. البته کمبود مربی حرفه ای زن به ایران محدود نمی شود. ما در تمام دنیا مربی زن کم داریم. یک سال برای ریحانه آرانی دنبال مربی خارجی پرتاب چکش گشتیم اما پیدا نکردیم.»

این پیشکسوت دوومیدانی در ادامه با تایید اینکه فدراسیون دوومیدانی در این مورد کمی سخت گیری کرده است، گفت: دیروز برای تمرین شاگردم (زهرا فرخفل) رفتم اما اجازه ورود پیدا نکردم به نظر من وزارت ورزش و کشور. کمیته المپیک از این موضوع اطلاعی ندارند اگر اطلاع داشته باشند حتما از بانوان دونده حمایت خواهند کرد همانطور که قبلا حمایت کرده اند و ما بدون دردسر کار خود را انجام می دهیم قایقرانی، فوتبال، والیبال، بسکتبال، وزنه برداری و… همه اینها هستند. جایی که یک ناظر فنی مرد وجود دارد. “آنها باید تمرینات ویژه خود را طوری برنامه ریزی کنند که این کار را به تنهایی انجام دهند.”

فدراسیون دوومیدانی ورزشکاران دوومیدانی را که برای رویدادهای مهم بازی‌های کشورهای اسلامی و بازی‌های آسیایی 2022 در هانگژو حضور دارند، با محروم کردن مربیان مرد از پیست انقلاب به چالش کشیده است. بدتر از همه، برنامه تمرینی غیر اصولی برای آنها در نظر گرفته است.

ورزشکار حرفه ای باید صبح و بعدازظهر تمرین کند؛ یکی از ورزشکاران که نخواست نامش فاش شود به «شرق» می گوید، مثلاً صبح پرتاب می کند و بعد از ظهر وزنه می زند، چند دانش آموز نایب قهرمان هستند. و در این موارد.کرونا باید صبح و سر کلاس آنلاین باشد.با این برنامه عملا از ورزش صبحگاهی محروم می شوند.بعضی از آنها ساکن غرب تهران و آنها شرق تهران (ورزشگاه آفتاب انگلیسی) هستند.بهانه گیری می شود. رفتن و به دلیل مسافت زیاد نمی توانند در ساعت مقرر به مسیر برسند. ماندن دختر تا ساعت 8 شب در مسیر خطرناک است. اجرا در هوای آزاد. پوشش کامل است و وجود دارد بدون برخورد.”

مهسا میرزا طبیبی در جولیان جامپینگ، ریحانه مبینی در پرش طول، محله مهروقی در پرش دیسک، فرزانه فصیحی در دوی 60 متر و هفته نامه فاطمه محی زاده از چهره های مطرح این روزهای دوومیدانی بانوان ایران هستند. شرایطی که فدراسیون دوومیدانی زیر نظر مربیان مرد برای آنها ایجاد کرده است بدون شک آنها را از مسیر ورزش حرفه ای منحرف خواهد کرد. شرق روز گذشته جویای فعالیت تیم های ملی بانوان در تماس با فدراسیون های مختلف ورزشی شد که در آن همگی متفق القول مدعی شدند تمرینات آن ها مانند گذشته زیر نظر مربیان مرد ادامه دارد.