ماجرای پر سر و صدا خروج از کشور

در رفتنبر خلاف روند معمول، دولت تعرفه خروج از کشور را حذف کرده است. اما برآورد می شود که منبع درآمد دولت از این عوارض 1500 میلیارد تومان باشد. این در حالی است که برخی از رسانه های مالی گویا از افزایش 14 برابری عوارض خروج از کشور خبر داده اند. دولت گفته است که ارقام نادرست است، اما نگفته است که ارقام جدید چه خواهد بود.

به گزارش فرارو، بر اساس این محاسبه ارزش عوارض خروج از کشور به 5 میلیون و 200 هزار تومان می رسد. اعلام اعداد و ارقام در 48 ساعت گذشته موجی از انتقادات را به دولت سیزدهم برانگیخته است.

امسال عوارض خروج از کشور برای سفر اول 400 هزار تومان، سفر دوم 600 هزار تومان و سفر سوم 800 هزار تومان است.

در سال 1399 مبلغ برای سفر سوم به ترتیب 264000 تومان، 396000 تومان و 528000 تومان بوده است. این ارقام نشان می دهد که در سال 1400 دولت دوازدهم عوارض خروج از کشور را حدود 51 درصد افزایش داده است. اما شایان ذکر است که دولت قبل با وجود افزایش 51 درصدی، 110 میلیارد تومان درآمد پیش بینی کرده بود.

اما اکنون دولت تخمین می زند که این سایت حدود 14 برابر 1500 میلیارد تومان درآمد داشته باشد. این در حالی است که میزان دقیق عوارض خروج از کشور اول تا سوم برای دستیابی به درآمد برآوردی دولت در لایحه بودجه درج نشده است.

امتناع از عوارض 5 میلیون و 200 هزار تومانی

منتقدان دولت سیزدهم را متهم کرده اند که نرخ های شفاف مالیات خروج از کشور را از لوایح بودجه حذف کرده است تا محدودیت های درآمدی را بی سر و صدا اجرا کند.

با این حال، دولت بعداً اعلام کرد که این ارقام صحت ندارد.

رئیس سازمان برنامه و بودجه و سخنگوی دولت گفت: پیشنهادهایی برای افزایش عوارض خروج از کشور دارند اما هنوز به دولت نیامده اند. بنابراین تصمیمی گرفته نشده است.

البته استدلال این دو مقام ارشد دولت سیزدهم مبنی بر کسب درآمد 1500 میلیارد تومانی از عوارض خروج از کشور نیز به دلیل کاهش محدودیت ها میزان وعده های غذایی را به میزان قابل توجهی افزایش می داد. بنابراین منبع تخمینی نیز مورد توجه قرار می گیرد.

به جز او، برخی از نمایندگان مجلس نیز از دولت حمایت کردند. الیاس نادران و محسن دهنوی، نمایندگان تهران موافق هستند که برآورد درآمد دولت از این سایت به معنای افزایش نرخ عوارض خروج از کشور نیست. برعکس، دولت انتظار دارد که درآمد سال آینده با افزایش قبوض سفر افزایش یابد.

با این حال، آنها اطلاعات زیادی در مورد نرخ عوارض خروج از کشور و نرخ رشد نداشتند. فقط نادران تخمین می زند که نرخ عوارض حدود 30 درصد افزایش یابد.

اشتباه محاسباتی دولت؛ هزینه های خروج چقدر است؟

اکنون دولت تخمین می زند که تعداد سفرهای خارجی به دلیل کاهش محدودیت های سفر ۱۴ برابر شود. عواقب خروج از کشور در چنین شرایطی تغییر چندانی نخواهد داشت. اما با وجود کرونا، از منظر خوش بینانه، این سفر می تواند 300 درصد افزایش یابد. بنابراین می توان با افزایش 300 درصدی پیش فرض برای سفرها، عوارض سفر اول تا سوم را با یک میلیون و 200 هزار تومان به 2 میلیون و 400 هزار تومان افزایش داد. در چنین سناریویی درآمد 440 میلیارد تومانی خواهد بود و همچنان بیش از هزار میلیارد تومان کسری بودجه وجود خواهد داشت.

اما بودجه 1500 میلیارد تومانی همچنان مشکل ساز است. اما اگر دولت همچنان بر درآمد 1500 میلیارد تومانی اصرار دارد و افزایش قابل توجهی در سفر وجود ندارد، باید 1400 درصد عوارض خروج از کشور برای سفرهای اول تا سوم افزایش یابد.

در چنین مواردی نرخ عوارض بین 5 میلیون تا 200 هزار تومان تا 11 میلیون و 200 هزار تومان برای دستیابی به برآورد درآمد تعیین می شود. اما در عمل میل به سفر بسیار کم خواهد شد و درآمد 1500 میلیارد تومانی دریافت نمی شود.

در مورد سوم به طور سنتی هر سال حدود 50 درصد به نرخ ها اضافه می شود. عوارض سفر اول تا سوم به 600 هزار تومان تا 10 هزار و 200 هزار تومان می رسد. اما آیا خروج از کشور در سناریوی فعلی 14 برابر خواهد شد تا دولت با کسری بودجه مواجه نشود؟

مهدی پازوکی اقتصاددان به این سوال پاسخ می دهد با فرخ تعامل کرد وی گفت: هیچ کشوری در دنیا در بحث عوارض خروج از کشور تا این حد افزایش سفر و بودجه نداشته است. به نظر من این موضوع هیچ تاثیر مثبتی برای دولت ندارد اما اثر روانی دارد و از افزایش قیمت حمایت می کند. از سوی دیگر 1500 میلیارد تومان بودجه برای دولت رقم چندان بزرگی نیست. اما قطعا چنین درآمدی نخواهید داشت.

او معتقد است که چنین رشدی تنها پیامدهای روانی دارد و جامعه ایران بدوی و عقب مانده می شود. ما امروز به انتقال فناوری نیاز داریم و برای آن بخش خصوصی ما باید به بخش خصوصی خارجی متصل شود. اما در عمل امکان حضور در شورا با چنین ارقامی وجود نخواهد داشت. در چنین سناریویی روابط پژوهشگران، کارشناسان و شرکت های خصوصی با دنیای خارج به شدت محدود شده و نتیجه معکوس خواهد داشت.

این کارشناس اقتصادی همچنین گفت: نرخ عوارض خروج از کشور باید 10 درصد در بودجه عمومی کشور افزایش یابد. زیرا برای تخلفات رانندگی 5 درصد افزایش جریمه در نظر گرفته می شود یعنی اگر فردی تخلف کند 5 درصد بیشتر جریمه می شود پس عاقلانه نیست که نرخ عوارض خروج از کشور بالاتر از 10 درصد باشد. از سوی دیگر کنترل معقول عوارض خروج از کشور به صنعت هوانوردی و اقتصاد ایران کمک می کند. در نتیجه ایرانیان مقیم خارج از کشور به ایران سفر می کنند و سالانه حدود 2 تا 3 هزار دلار هزینه می کنند که به نفع اقتصاد ملی است.

وی معتقد است افزایش 14 برابری عوارض خروج از کشور نشان‌دهنده این است که ایده تصمیم‌گیری اقتصادی ایران در مجلس در حال بررسی است.