نوبت میلیاردها قطار

دیروز داوید منظور، رئیس سازمان امور مالیاتی از دریافت پیامک برای مالکان خودروهای بالای یک میلیارد تومان خبر داد. با توجه به هدف درآمدی غیر تورمی، دولت برای تکمیل درآمد خود بر روی اخذ مالیات تمرکز دارد و اخذ مالیات از خودروهای لوکس یکی از راه هایی است که سیاست گذاران آن را در دستور کار قرار داده اند. اما اجرای این سیاست سوالاتی را در ذهن مخاطبان ایجاد کرده است. خودروهای لوکس چیست و آیا خودروهای لوکس اصلا باید مشمول مالیات شوند؟ آیا مالیات دارایی برای تامین منابع بودجه دولت است؟ با توجه به اینکه خود دولت مسئول افزایش تورم و افزایش قیمت خودرو به بالای یک میلیارد تومان است، آیا این خودروها باید مشمول سیاست مالیاتی شوند؟ و بالاخره اینکه آیا سیاست مالیاتی باید محدود به «کالاهای خودرو» باشد؟

به گزارش دنیای اقتصاد، دیروز یکی از خبرگزاری ها گزارش داد که دارندگان خودروهای بالای یک میلیارد تومان برای پرداخت مالیات خودرو منتظر «اس ام اس» باشند. به گفته رئیس سازمان امور مالیاتی، حدود 550 هزار خودرو مشمول مالیات هستند و مجموع مالیات محاسبه شده از این خودروها به 50 هزار و 600 میلیارد تومان رسیده است. به گفته داوود منظور، در صورت عدم پرداخت، قبض مالیاتی باید بلافاصله در زمان نقل و انتقال خودرو پرداخت شود. سؤالاتی از سوی مخاطبان مطرح می شود که چرا باید این سیاست اجرا شود. گزارش دنیای اقتصاد به این سوالات پاسخ می دهد.

خودروی لوکس چیست و آیا خودروی لوکس باید مشمول مالیات شود؟

به نظر می رسد این استراتژیست بیش از یک میلیارد تومان، حدود 550 هزار خودرو، مالیات گرفته است. اگر به 25 میلیون خودروی کشور فکر کنید، این رقم 20 درصد از کل خودروهای کشور را شامل می شود. به عبارت دیگر کمتر از نیم دهم خودروهای موجود مشمول این نوع مالیات می شوند و به نظر می رسد این نوع طبقه بندی بر اساس منطق آماری خودروهای موجود در کشور باشد. برخی معتقدند برد این خودرو می تواند بیش از 20 درصد باشد. اما چرا این خودروها مشمول مالیات می شوند زیرا این گروه های درآمدی کالاهای عمومی بیشتری مصرف می کنند. به عنوان مثال، هزینه های دولت برای زیرساخت ها، بزرگراه ها، امنیت و موارد دیگر وجود دارد. افراد با درآمد بالاتر از کالاهای عمومی بیشتری استفاده می کنند. به گونه ای که گروه های ثروتمند بیشترین بهره را از تسهیلات ارائه شده توسط دولت می برند و در نتیجه باید هزینه استفاده از آن را پرداخت کنند. البته این تنها محدود به خودرو نیست و سهم دهک های زودبازده در بین سایر کالاها زیاد است. در همه کشورها از دارایی و درآمد هر فرد مالیات می گیرند، زیرا آن شخص نسبت به کالاهای عمومی دولت برتری بیشتری دارد.

آیا مالیات بر اموال شخصی راه درستی برای تامین مالی اموال دولتی است؟

اصولاً دولت هزینه ها را در قالب بودجه دارد و از طرفی باید برای این هزینه درآمد کسب کند. کم یا زیاد بودن هزینه های دولت و یا اینکه به خوبی هزینه می شود موضوع دیگری است که به شدت مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته و باید سیاست گذاران به سمت هزینه های بهینه حرکت کنند. اما در بخش درآمد، همه دولت ها انواع مختلفی از درآمد دارند. برخی از درآمدها مانند مالیات، فروش اوراق است که تاثیری بر تورم ندارد. تورم بر برخی درآمدهای دیگر مانند استقراض از بانک مرکزی یا فروش درآمدهای نفتی تأثیر دارد. بنابراین دولت در نظر دارد درآمد فعلی آنها را با مالیات و اوراق بهادار تنظیم کند. از سوی دیگر، درآمدهای نفتی یا صرف زیرساخت ها می شود یا در صندوق های ثروت ذخیره می شود. بنابراین سیاست مالیاتی در همه دولت ها اولویت دارد. بر این اساس مالیات ها به سه دسته تقسیم می شوند. نوع اول، مالیات بر درآمد بنگاه های اقتصادی شامل مالیات بر درآمد شخصی افراد و شرکت ها، مالیات بر عایدی سرمایه و در نهایت مالیات بر دستمزد است. نوع دوم مالیات، مالیات بر هر چیزی است که در اختیار افراد است، از جمله مالیات بر کل دارایی، دارایی و ارث و همچنین مالیات بر دارایی. نوع سوم مالیات، مالیات بر هر چیزی است که خریداری می کنید، از جمله مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر معاملات. مالیات بر خودروهای گران قیمت را می توان مالیات بر اموال مشهود در نظر گرفت. البته در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته مالیات بر دارایی عموماً از املاک و مستغلات اعم از ساختمان و زمین اخذ می شود. این نوع مالیات سهم زیادی از درآمدهای محلی و ایالتی در ایالات متحده و اروپا را به خود اختصاص می دهد. در ایالات متحده، 30 درصد از درآمد مالیاتی ایالت ها و دولت های محلی از این نوع مالیات به دست می آید. در مقابل، مالیات بر دارایی (TPP) شامل مالیات بر تمام اموال، قابل حمل یا ملموس، مانند ماشین آلات، مبلمان و سهم کمی از درآمد مالیاتی است. البته این رقم در سال‌های گذشته بیشتر بود، اما به دلیل ثبات قیمت‌ها در کشورهای توسعه‌یافته و تمایل کم به سفته‌بازی ملک، این رقم در برخی کشورها کاهش یافته است، اما همچنان مالیات بر دارایی در برخی از اقتصادها رایج است.

افزایش قیمت خودرو که به بیش از 100 میلیارد روپیه رسیده است به دلیل افزایش تورم است.

درست است که در سال های گذشته قیمت این خودروهای میلیاردی یک سوم یا یک چهارم بوده و به دلیل تورم افزایش یافته است. اما بحث اصلی این است که در آن زمان این خودروها گرانتر از خودروهای دیگر بودند. اتفاقاً در آن زمان این خودروها نیز مشمول مالیات می شدند، اما در آن زمان سیاست گذاران تمایلی به استفاده از این نوع درآمد نداشتند. بنابراین، حتی اگر تورم قیمت این اقلام را افزایش دهد، نسبتاً گران‌تر از خودروهای معمولی و پرتیراژ هستند. البته کف یک میلیارد تومان در چند سال آینده قابل تعدیل بود و تورم بالا می رفت.

نکته دیگر اینکه وضع مالیات بر این نوع خودرو باعث افزایش عرضه آن می شود که باعث کاهش قیمت آن در بازار می شود. از سوی دیگر دولت با تامین مالی از منابع غیرتورمی در آینده موجی از تورم ایجاد نخواهد کرد. به طور کلی رفتار خرید این خودروها عمدتاً مبتنی بر سرمایه گذاری است تا مصرف. اما وضع مالیات مانع از حدس و گمان و حبس این اقلام می شود. افرادی که فقط به دنبال سرمایه گذاری هستند، این کالا یا خودرو را به سرمایه گذاری دیگری تبدیل می کنند. همچنین لازم به ذکر است افرادی که مجموع خودروهایشان به این حد می رسد نیز باید مشمول این نوع مالیات شوند چرا که این امکان برای افراد وجود دارد که خودروهای میلیاردی خود را به چندین خودرو تبدیل کنند.

آیا این سیاست باید خودرو محور باشد؟

در حالی که به نظر می‌رسد بیشتر منابع و سرمایه‌های اقتصاد در املاک و مستغلات محبوس است، مالیات مناسبی برای حبس در بخش املاک وجود ندارد. اجرای صحیح مالیات بر دارایی تأثیر بیشتری نسبت به خودرو یا سایر اموال خواهد داشت. این استراتژی مناسب باعث افزایش عرضه املاک و تامین منابع مورد نیاز برای خلاصی از اموال می شود.