کارگران تا 5 سال دیگر تحت چه شرایطی کار خواهند کرد؟

در رفتنمحمد مهدی حاتمیآاینکه بگوییم دنیای امروز از هر نظر با دنیای فردا متفاوت است، چیز جدیدی نیست. با این حال، با نگاهی به تفاوت دنیای دیروز و امروز، می‌توان مسیری را که در پیش گرفته‌ایم روشن کرد.

به گفته فرارو، یکی از مهم ترین تغییراتی که ما متحمل شده ایم، تغییر در روش کارمان است. بازار کار جهانی در حال دستخوش تغییراتی است که وارد زندگی روزمره ما شده است و البته همه گیر کرونا بی توجه نمانده است. اما مهمترین این تغییرات چیست؟

“کار” دیگر مساوی “هویت” نیست

امروزه بسیاری از بازنشستگان (چه در ایران و چه در سایر کشورها) تمام عمر کاری خود را در یک شغل سپری کرده و سپس بازنشسته شده اند.

تا همین چند سال پیش، بسیاری از کارمندان یا خوداشتغال‌ها حدود 30 تا 40 سال کار می‌کردند و بعد بازنشسته می‌شدند و وقتی از آنها می‌پرسیدید شغلشان چیست، شغلشان بخشی از هویت آنها بود.

به عنوان مثال، تصویری که از یک سرباز به ذهن می رسد احتمالاً تصویر فردی است که صبح زود از خواب بیدار می شود. بدن او به خوبی آموزش دیده است و می تواند بد اخلاق باشد. اما خواننده می تواند شبه نظامیان امروزی (در خانواده و حلقه دوستان) را با این ویژگی ها مقایسه کند و ببیند که چقدر با این کلیشه ها سازگاری ندارند.

خداحافظ دوران «فوردیسم» و «چارلی چاپلین»!

به گفته فرارو، با این حال، وضعیت تغییر کرده است و نه تنها ثبات شغلی از بین رفته است و افراد نمی توانند «کار» خود را با «هویت» خود تطبیق دهند.

از نظر تاریخی، این شکل از اشتغال با مفهوم “فوردیسم” همراه بوده است: کار در کارخانه های بزرگ که “مخفیانه کار می کنند” و تولید محصولات در مقیاس بزرگ به همان شکل که همیشه به یک شکل هستند. (چارلی چاپلین در «عصر جدید» نماد بزرگ کارگران این عصر است.)

با این حال، در دوران پسا فوردیسم، ویژگی‌های دیگری نیز وجود دارد که در زمان ما منحصر به فرد است: وظایف شغلی اکنون تخصصی‌تر شده‌اند. نقش فناوری اطلاعات در فرآیند تولید قوی‌تر شده و حتی کارخانه‌های بزرگ به کارگاه‌های کوچک و حتی مشاغل داخلی تبدیل شده‌اند. (فیس بوک و آمازون به ترتیب از دل یک هاستل و یک راه پله بیرون آمده اند.)

برخی فکر می کنند ما بسیار جلوتر از دوران “پسا فوردیست” هستیم، اما هر چه که باشد، نشانه های روشنی از تغییر وجود دارد: بسیاری از مردم اکنون هر چند سال (یا هر چند ماه یک بار) شغل خود را تغییر می دهند. قراردادهای کاری مادام العمر کمتر رایج است. بسیاری از افراد نیز انواع مختلفی از مهارت های کاری را یاد می گیرند و در حال حاضر هیچ کارگری شناخته نشده است که از صبح تا شب پیچ ها را ببندد (مثل چارلی چاپلین).

صندلی مدیریتی مقرون به صرفه خودتان!

اما همین تغییرات ساده (گذر از «فوردیسم» به «پسا فوردیسم» یا فراتر از آن) به تغییرات دیگری در محیط کار منجر شده است.

یکی از آنها این است که تعداد کمتری از کارگران یا کارمندان (یا به عبارت ساده تر، کارمندان حقوق بگیر) اکنون از “نردبان شغلی” بالا می روند و در عوض در کار راحتی و تعادل در زندگی کاری پیدا می کنند. در واقع «آرام جویی» ظاهراً جایگزین «عزیز» شده است.

مطالعه مشترک Atlassian و PwC نشان می‌دهد که اکثر کارگران ترجیح می‌دهند زندگی راحت‌تری داشته باشند تا اینکه «جان خود را به خاطر کار فدا کنند». یکی از جنبه های این تسهیلات، تقاضای رو به رشد برای مخابرات است که مطمئناً نتیجه همه گیری کرونا است.

بر اساس نظرسنجی هر دو شرکت در سال 2021، حدود 50 درصد از کارگران استرالیایی می خواستند شغل خود را تغییر دهند تا بتوانند شغل جدید خود را از راه دور کار کنند. حدود 60 درصد گفتند که نیازی به پیشرفت شغلی ندارند و در عوض «سلامت روان» برایشان مهم است.

کار کمتر در محیط کاری زنانه تر

از سوی دیگر، یک مطالعه جدید منتشر شده نشان می دهد که آلمانی ها کمتر و کمتر به کار علاقه دارند: آنها ترجیح می دهند زمان کمتری کار کنند، حتی اگر درآمد کمتری داشته باشند.

بر اساس مطالعه ای که توسط Frankfurter Allgemeine Zeitung توسط بنیاد تحقیقات اقتصادی آلمان انجام شده است، زنان و مردان آلمانی احتمال کمتری برای کار دارند.

نتایج این تحقیق نشان می دهد که مردان آلمانی ترجیح می دهند حداکثر 36 ساعت در هفته کار کنند و به درآمد کم اهمیتی نمی دهند. در سال 2007، او 39 ساعت در هفته کار می کرد.

زنان آلمانی نیز ترجیح می دهند حداکثر 29 ساعت و نیم در هفته کار کنند که در مقایسه با 31 ساعت در سال 2011 افزایش یافته است.

همین مطالعه نشان می دهد که شکاف بین تمایل مردان و زنان آلمانی به کار کاهش یافته است: در سال 2000، زنان می خواستند 9 ساعت کمتر از مردان کار کنند، اما اکنون می خواهند 6 ساعت و نیم کمتر کار کنند.

در واقع، این ارقام ممکن است یک عارضه جانبی داشته باشند: پس از «زنانه شدن محیط کار» (به دلیل حضور روزافزون زنان در جامعه به ویژه در کشورهای غربی)، برخی از جاه طلبی های شغلی که می تواند به شخصیت مرد مربوط باشد. . البته محل کار کوچک شده است.

با لباس خواب در خانه کار کنید.

تغییر بعدی در شرایط کار تا حدودی قابل توجه تر است. تقاضا برای مخابرات از زمان همه‌گیری کرونا افزایش یافته است، اما در حال حاضر گزارش‌های فزاینده‌ای مبنی بر اینکه کارگران ارتباطات از راه دور را به عنوان یک مزیت شغلی در نظر می‌گیرند، وجود دارد.

به نظر می رسد کم کم ارتباطات از راه دور در بازار کار رایج می شود و شاید شیوع ویروس کووید 19 دلیل اصلی این تغییر عمده در بازار کار نباشد، بلکه تنها یک کاتالیزور برای آن باشد.

اپل و توییتر اخیرا اعلام کرده اند که «ارتباطات» را به عنوان یک روال همیشگی برای کارمندان خود می پذیرند و البته در ایران نیز برخی استارت آپ ها از این کار پیروی کرده اند.

اما این روند چقدر گسترده خواهد بود؟ ارقام Global Workplace Analytics برای سال 2017 نشان می دهد که تقریباً 3.7 میلیون نفر (معادل 2.8٪ از نیروی کار) در ایالات متحده در سال جاری حداقل نیمی از کار خود را در خانه سپری کرده اند.

با این حال، این نسبت به تدریج در حال افزایش است: تحقیقات اخیر، که مدت زمان شیوع کرونا را نیز پوشش می دهد، نشان می دهد که قبل از شیوع ویروس کووید-19، تقریباً 17 درصد از نیروی کار ایالات متحده پنج روز در هفته. برای کار استفاده می شد. یا بیشتر، “در حین کار” و این نسبت در طول اپیدمی به 44٪ افزایش یافت.

بهشت کارگران دورکار در اروپا

اما برخی تغییرات قانونی در کشورهای توسعه یافته این نوید را می دهد که ارتباطات از راه دور نیز ممکن است به تدریج در استخدام رایج شود.

به عنوان مثال در پرتغال قوانین مخابرات اخیراً به نفع کارگران تغییر کرده است. بر اساس قوانین جدید، مخابرات اکنون حق اولیه کارگران است، نه انتخابی که کارفرما می تواند به آنها بدهد.

به گزارش یورونیوز، در قوانین جدید پرتغال آمده است که کارفرما حق ندارد خارج از ساعات کاری با کارگر تماس بگیرد و از کارگر بخواهد کار کند. علاوه بر این، برخی از هزینه های مخابراتی مانند هزینه اینترنت و هزینه برق نیز باید بر عهده کارفرما باشد.

در واقع کارگران می توانند این هزینه ها را به عنوان هزینه نیروی کار به کارفرما گزارش کنند. طبق قوانین جدید، کارفرما حق «نظارت» کارگر در محل کار را ندارد.