اردوغان برای لیر آرام گرفت

پس از اعلام طرح جدید اردوغان برای حفظ ارزش پول ملی ترکیه، لیر 25 درصد تقویت شد. رئیس جمهور ترکیه روز دوشنبه اعلام کرد که اگر ارزش لیر بیش از نرخ بهره این کشور کاهش یابد، دولت به سپرده گذاران برای لیر غرامت خواهد پرداخت. اما سازوکاری برای این کار مشخص نکردند و به گفته کارشناسان احتمال کاهش شدید لیر وجود دارد.

به گزارش دنیای اقتصاد، پس از اظهارات رئیس جمهور ترکیه مبنی بر بازپرداخت وجه سپرده گذاران لیر، ارزش پول ملی افزایش یافت. رجب طیب اردوغان روز دوشنبه پس از نشست کابینه در آنکارا از اقدامات جدید خود برای حفظ ارزش لیر رونمایی کرد. او گفت که اگر لیر از نرخ سود بانکی بالاتر رود، دولت به دارندگان لیر بازپرداخت می کند. با این حال اردوغان مشخص نکرد که دولت چگونه و با چه ابزاری قصد دارد این تضمین را اجرا کند. خبر تصمیم جدید دولت ترکیه با هدف توقف تبدیل سپرده لیری به ارز اعلام شد.

بر این اساس، در ساعات پایانی روز دوشنبه نرخ دلار از حداکثر 18.3 در برابر لیر شروع به کاهش کرد و روز سه شنبه برای مدتی به سطح 11.3 رسید و به مرور زمان به سطح تعادل رسید. کانال 13 تا لیر بیش از 25 درصد ارزش خود را بازیابی کند. بانک مرکزی ترکیه هفته گذشته نرخ بهره را یک درصد دیگر کاهش داد و به شدت کاهش یافت. در نتیجه ارزش دلار در برابر لیر به شدت کاهش یافت و برخی از تحلیلگران را بر آن داشت تا آن را با بحران مالی سال 2001 مقایسه کنند و پس از آن دولت وقت ترکیه انتخابات را به حزب عدالت و توسعه داد. شایان ذکر است که در حالی که اردوغان مدعی پرداخت غرامت به سپرده گذاران لیر شده است، او در مورد نقش قبلی خود در کاهش هرچه بیشتر نرخ بهره قاطع است. سخنان اردوغان صرفا یک اطمینان است و کارشناسان معتقدند که سقوط لیر می تواند در آینده تشدید بیشتری پیدا کند.

بازیابی موقت ارزش لیر

پس از سقوط بی سابقه لیر در روز دوشنبه، رجب طیب اردوغان پس از جلسه کابینه از طرح های جدید حمایت از پول ملی رونمایی کرد. به گفته اردوغان، در صورت کاهش ارزش لیر در برابر ارزهای خارجی، دولت به صاحبان سپرده لیر غرامت پرداخت خواهد کرد. وی افزود: از این پس هیچ یک از شهروندان ما که نمی ترسند نوسانات نرخ ارز باعث از بین رفتن نرخ سود آنها شود، نیازی به تبدیل سپرده های خود از لیر ترکیه به ارز ندارند. رئیس جمهور ترکیه با اعلام این خبر به سقوط شدید لیر واکنش نشان داد; واکنش لیر به این خبر نیز قابل توجه بود و در کمتر از 24 ساعت لیر 25 درصد ارزش را بازیابی کرد. بر این اساس، نرخ لیر دلار از 18.3 به حدود 13 بازگشت. توجه داشته باشید که برای لحظه ای این نرخ به سطح 11.3 رسید. اگرچه اظهارات اردوغان باعث تقویت پول ملی این کشور شد، اما او بر سیاست کاهش نرخ بهره اصرار داشت. وی گفت: با کاهش نرخ بهره، همه ما شاهد کاهش نرخ تورم در چند ماه آینده خواهیم بود.

همچنین اردوغان به صراحت بیان نکرده است که دولت چگونه به وعده های خود عمل خواهد کرد و ابهامات زیادی در مورد این طرح وجود دارد. از سوی دیگر، اظهارات اردوغان حاکی از ادامه کاهش بیشتر نرخ بهره و ادامه کاهش ارزش لیر است. برخی کارشناسان پیش بینی می کنند اقتصاد ترکیه در سال آینده 30 درصد رشد کند. برخی اقتصاد ترکیه را یک کامیون بدون ترمز می بینند و به دلیل سیاست های اتخاذ شده به اقتصاد سنتی پایبند نیستند.

رکورد 20 ساله لیر

روز یکشنبه در پی انتقاد اردوغان و دفاع از تصمیم بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ بهره، لیر در روز دوشنبه بار دیگر کاهش یافت و روز دوشنبه 8 درصد از ارزش خود را از دست داد. رئیس جمهور ترکیه در بیانیه ای گفت: ما در حال کاهش نرخ بهره هستیم. توقع دیگری از من نداشته باش. پس از این اتفاق نرخ دلار در برابر لیر به 18.3 رسید. با توجه به این کاهش، کاهش ارزش پول ملی ترکیه در ماه گذشته در دو دهه اخیر بی سابقه بوده و می توان آن را با بحران مالی سال 2001 مقایسه کرد. به دلیل این بحران، حزب عدالت و توسعه در انتخابات پیروز شد و به قدرت رسید. این موضوع این سوال را ایجاد می کند که آیا کاهش اخیر نرخ ارز می تواند منجر به شکست حزب حاکم در ترکیه شود؟ این تحلیل از آن جهت حائز اهمیت است که بسیاری از کارشناسان دلیل اصلی رفتار اردوغان برای کاهش نرخ بهره را افزایش اشتغال و رشد اقتصادی برای پیروزی در انتخابات می دانند. در واقع، رکود ناشی از بحران کرونا، اقتصاد ترکیه را در وضعیتی نامطمئن قرار داده و اردوغان در خطر به نظر می‌رسد. البته لازم به ذکر است که اردوغان در انتخابات 2018 پیروز قاطع نشد و همین موضوع نگرانی روسای جمهور ترکیه را از ماندن در قدرت به وجود می آورد.

هدف مبارزه کاری

در حالی که دولت ترکیه در تلاش است تا رونق را به اقتصاد ترکیه بازگرداند و صادرات کالاهای ساخت ترکیه را افزایش دهد، تاثیر مثبتی بر سطح تولید و اشتغال این کشور خواهد داشت که در این راستا، سطح تورم ثابت و نه ثبات اقتصادی حفظ می شود. . در همین راستا بانک مرکزی ترکیه در هفته گذشته نرخ بهره را به 14 درصد افزایش داده است. با این اقدام، با وجود تورم 21 درصدی، نرخ بهره واقعی ترکیه به منفی 7 درصد کاهش یافت و این کشور را بیش از پیش برای سرمایه گذاران خارجی جذاب کرد. برخلاف دولت، سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی در اقتصاد ترکیه که به دنبال سودهای بلندمدت قابل اعتماد هستند، ثبات مالی را برای سرمایه‌گذاری و در نتیجه وضعیت فعلی اقتصاد ترکیه را در نظر می‌گیرند، هرچند ممکن است شاهد رشد اقتصادی کوتاه‌مدت باشیم. ; اما در دراز مدت، به شدت از افزایش نوسانات و مشکل در رشد بلندمدت رنج می برد. دو موضوع دیگر که دستیابی به اهداف اردوغان را دشوار می کند، افزایش قیمت واردات و تقویت دلار به دنبال ورود سرمایه های داخلی است. در واقع کاهش ورود سرمایه به اقتصاد ترکیه باعث کاهش ارزش پول ملی ترکیه و معکوس شدن این روند خواهد شد.

از سوی دیگر افزایش قیمت دلار باعث افزایش قیمت تمام شده واردات ترکیه و افزایش قیمت کالاهای ترکیه شده است. جمع بندی نکات فوق حاکی از آن است که سیاست هایی که اردوغان در پیش گرفته است، اگرچه ممکن است به اهداف خود برسد، اما در درازمدت با اهداف سرمایه گذاران و رشد اقتصاد ترکیه در تضاد است. نکته ای که در مورد سیاست ارزی ترکیه باید به آن اشاره کرد، مداخله 6 میلیاردی بانک مرکزی در بازار ارز در ماه گذشته است که نتایج خوبی در بر نداشت و با وجود بهبود 25 درصدی لیر در روزهای دوشنبه و سه شنبه، لیر ترکیه هنوز 30 درصد کمتر از ماه گذشته است. شکست این سیاست را می توان به عنوان شواهد دیگری از ناکارآمدی کنترل های نظارتی نرخ ارز در نظر گرفت.